Verslagen / International Film Festival Rotterdam 2015- blog 1
De 44e editie van het International Film festival Rotterdam (IFFR) wordt de laatste van artistiek directeur Rutger Wolfson. Na acht jaar aan het roer te hebben gestaan vindt hij het tijd voor iets anders. In dit blog een impressie van TIMBUKTU (foto) van Sissako (foto) uit Mauritanië, genomineerd voor een Oscar en LIFE ITSELF over Roger Ebert, de enige filmcriticus met een geplaveide ster in Sunset Boulevard, Los Angeles.
De Afrikaanse filmmaker Abderrahmane Sissako (1961) uit Mauritanië is een oude bekende van het Rotterdamse festival. In 2006 maakte hij de indrukwekkende film BAMAKO en in 2007 was hij Filmmaker In Focus op het IFFR.
TIMBUKTU
Timbuktu is zijn nieuwste film. Kort voor het begin van het festival, werd bekend dat Sissako is genomineerd voor een Oscar voor beste buitenlandse film. De film schildert in rustige, liefdevolle beelden mensen in het woestijndorpje Timboektoe in Mali. Het vredige leven van de gemeenschap wordt geleidelijk aan geïnfiltreerd door jihadisten. Zij leggen de bevolking allerlei dwingende regels op. Zo mogen de mensen geen muziek maken, de jongens niet voetballen en de vrouwen moeten hun armen en benen bedekken.
De zaken verslechteren bij een incident tussen een jonge veehouder en een visser. Een koe van de veehouder vernielt bij het oversteken van de rivier per ongeluk de vissersnetten en de verbolgen visser doodt het dier. Een belangrijk en kostbaar bezit. De vader van de koeienhouder gaat verhaal halen bij de visser met desastreuse gevolgen. Sissako verfilmt dit gegeven met mooi gekadreerde rustige beelden. Hij heeft een ragfijn oog voor detail bij mens, dier en natuur. Ook gebruikt hij het fraaie Afrikaanse landschap als expressiemiddel voor wat de personages doorstaan. Timbuktu is gebaseerd op waar gebeurde feiten. Sissako in de Volkskrant: “ Het probleem is niet de Islam, maar de mensen die de Islam misbruiken. De Islam is het eerste slachtoffer, maar dat wordt nooit verteld.” Sissako is ook erg geïnteresseerd in waarom de jihadisten radicaliseren, ik probeer te begrijpen waar het keerpunt ontstond. Het is vooral deze humane, niet oordelende kant die deze film en eigenlijk al het werk van Abderrahmane Sissako zo fascinerend maakt.
ROGER EBERT
De filmcritici Dana Linssen (de Filmkrant en NRC Handelsblad) en Jan Pieter Ekker (o.m. Parool) hoofd, van Kring Nederlandse Filmcritici brengen Critics Choice, een in 2003 verdwenen programma onderdeel terug op de festival agenda. Acht verschillende internationale critici kiezen een film en leiden die in voor het publiek. Dit jaar wordt er een video essay toegevoegd. Als opening wordt LIFE ITSELF van de Amerikaanse documentairemaker Steve James (Hoop Dreams) over filmcriticus Roger Ebert vertoond. Ebert (1942-2013) is de enige filmcriticus die de felbegeerde literaire Pullitzer prijs won. Hij is ook geëerd met een ster op de Walk of Fame in Sunset Boulvard in Los Angeles. Ebert vormde een legendarisch duo met een ander vermaarde filmcriticus Gene Siskel. Elke week zaten miljoenen filmliefhebbers aan de buis gekluisterd bij hun samen gepresenteerde filmmagazine At the Movies. Iedereen kent hun thumbs up of down, als teken dat een film deugde of niet. Regisseur James filmt Roger Ebert ook in zijn laatste levensfase, als hij in het ziekenhuis is opgenomen met ernstige schildklier- en slijmvlieskanker. Het is aangrijpend te zien dat een groot gedeelte van zijn hals is weggehaald. Erg triest dat zo’n levendige en begaafde man zo vreselijk aangetast is door kanker. Hij kan slechts via een sponde eten en drinken. Ondanks zijn duidelijke pijn, blijft hij optimistisch en praat en schrijft via een computer. Op het einde van de film is er een nieuwe website ter ere van hem opgezet: www.rogerebert.com In de aftiteling zien we dat Martin Scorsese de executive producer is. Hij werd in het begin van zijn carrière over een dood punt heen geholpen door een lovende recensie van de invloedrijke Ebert. Life Itself is een mooie ode aan een gepassioneerde, erudiete en dappere filmcriticus geworden.
Jaap Mees