Verslagen / IDFA 2014: Uitgebalanceerde Georgica en Tsaar Poetin.

Een van de mooie facetten van het bekijken van een documentaire is dat je inzicht wordt geboden in een wereld die je niet of nauwelijks kent. Dat is ook het geval bij Georgica van Katelijne Schrama. De documentaire geproduceerd door filmmaker Digna Sinke (Weemoed en Wildernis) van Studio Nieuwe Gronden gaat over de ontwikkeling van de landbouw in de Flevopolder. Leidraad is het gedicht Georgica van Vergilius over de Romeinse landbouw en de verhouding tussen mens en natuur. Sicco Mansholt, ex-boer en politicus, was een voorstander van grootschalige landbouw. Hij kwam tot inzicht vlak voor zijn overlijden door het lezen van Georgica. Hij betreurde dat hij industriële landbouw flink had gepromoot. Passages uit Georgica worden voorgelezen in de film door boeren uit de veeteelt, landbouw en fruitteelt. 

Schrijnend

In rustige, zorgvuldig gekozen beelden wordt een gevarieerd beeld getoond van industriële landbouw tot een kleinschalige bijenhouder. We zien hoe koeien automatisch gemolken worden door een machine, die doet denken aan de eetmachine voor werknemers in een fabriek in Charlie Chaplin’s Modern Times. Ook worden melkwitte geiten in een machine gestopt en op hun kop gedraaid voor de verzorging van hun hoeven. In een ander beeld worden bakken met kuikens uitgegooid in een schuur, alsof het aardappels zijn. Schrijnend om te zien, hoe een dier tot een product is verworden. Regisseur Katelijne Schrama toont alleen, maar laat het oordeel aan de toeschouwer over. Zij komt zelf ook uit de Flevopolder en het is te zien en te voelen dat zij weet waarover ze filmt. De documentaire heeft een mooi ritme en  bereikt een uitgekiende balans tussen kennis overdracht en scherp geselecteerde beelden. Net zoals Vergilius getuigt de documentaire Georgica van respect voor het leven op het land, gedicteerd door de seizoenen.

Poetin en Medvedev

Poetin

De Franse filmmaker Jean Michel Carré maakte met Putin Is Back zijn tweede deel in zijn interessante drieluik over de Russische president Vladimir Putin.(1952) Na de documentaire The Putin System uit 2007. Door vele medewerkers, politieke analisten en voormalige medewerkers van Poetin te interviewen, schetst  Carré een caleidoscopisch portret van de man die Rusland al sinds 2000 regeert. Als een soort tsaar die volgens zijn critici terug wil naar ‘een USSR zonder communisme’.

Ondanks alle commentaren van voor- en tegenstanders krijg je niet echt veel inzicht in wie Poetin nu echt is en wat hem beweegt. Het vermoeden is macht, status  en geld, maar concreet aangetoond wordt dit niet. Feit is dat zeker in zijn begintijd van zijn bewind de economie en daarmee de werkgelegenheid in Rusland verbeterde. Maar in het Rusland anno 2014 ontstaat  er een nieuwe laag zeer rijken mensen, terwijl voor de meeste gewone Russen het leven er niet op vooruit gegaan is. De meest schokkende uitspraak in de hele film vind ik dat ongeveer een derde van de Russen geen goede water – en rioolvoorzieningen heeft. In 2008 schuift Poetin tijdens zijn tweede mandaat  Medvedev  naar voren. Dit uitgekookte tweetal heeft alle touwtjes in handen in het Kremlin.

Door de olie en gaswinning te monopoliseren en zijn politieke tegenstanders zoals oliemagnaat Chodorovski en de advocaat Aleksei Navalny op te sluiten, houdt Poetin de macht in zijn ijzeren greep. Zij zijn inmiddels vrijgelaten. Ook is in deze in snel tempo voorbij trekkende documentaire, te zien hoe Poetin de duurste Olympische spelen in Sotsji ooit, aangrijpt om zijn regime te promoten. Als het weer zeven jaar gaat duren voordat Carré zijn laatste film in zijn drieluik gaat maken, is het de vraag of Poetin nog aan de macht zal zijn.  

Jaap Mees