Verslagen / I.F.F.R. 2014: Het Jaar van de zwart-wit film

PICCOLA PATRIA (klein vaderland) van Alessandro Rosetto/ Italia

De minste film dit jaar vind ik de Italiaanse PICCOLA PATRIA , die zich afspeelt in een klein gebied bij de binnenlanden van Venetië . Een vreemd gebied waar een grauw stedelijke gebied vlak naast een agrarisch terrein met boerderijen en koeienstallen ligt. Er wonen ook vele immigranten uit Albanië zonder werk, huis en hoop. Dat zorgt voor veel problemen. Twee zusjes waarvan de oudste een relatie heeft met een Albanier, chanteren een obscure oudere man met foto's genomen van seksuele handelingen die hij met hun uitvoert. Tegen betaling. De grote makke van deze weinig doelgerichte film is dat geen van de personages ook maar een greintje sympathie kan opwekken. Doordat zij zo onsympathiek en oninteressant overkomen laat het mij volkomen koud wat er met hen gebeurd. Enige identificatie is absoluut noodzakelijk om je publiek bij de film te betrekken.

L'AMOUR EST UN CRIME PARFAIT. / Regie: Arnaud en Jean Marie Larrieu. / Frankrijk

Dit is een ingenieuze thriller over een jonge professor in literatuur, die zijn hoofd op hol laat maken door zijn knappe en sexy studenten. Marc woont met zijn zuster in een mooi afgelegen chalet in de Zwitserse bergen. Mathieu Amalric speelt deze rokkenjager voortreffelijk met zijn intense blik. Hij is al jaren een uitstekende acteur, wat ook te zien is in de nieuwe Roman Polanski film Venus in Fur. Na een avontuurtje met een van zijn studenten, raakt zij opeens vermist. Haar jonge moeder komt hem opzoeken en wordt stapelverliefd op hem. Zij wordt gespeeld door de bloedmooie actrice Maiwenn. Een lange knappe vrouw met de meest wonderschone blauwe ogen. Filmmaker Jean Luc Godard zei het al eens voor een goede film heb je alleen maar een mooie vrouw en een pistool nodig. Dat bewijst deze Hitchcockiaanse thriller met een knipoog. Het Zwitserde kanton Wallis fungeert als schitterend decor voor deze door Guillaume Deffontaines zeer fraai in beeld gebrachte film. 

TRESPASSING BERGMAN/ regie Jane Magnusson en Hynek Pallas/ Zweden.

Prachtige sfeervolle documentaire over het huis van Ingmar Bergman op het eiland Faro bij Zweden. Op dit eiland maakte Bergman zijn mysterieuze film Persona (1966). Diverse filmmakers als Michael Haneke, Claire Denis en Alejandro Gonzales Inarritu bezoeken Bergman's huis, dat nu een museum is. Inarritu zegt: 'als cinema een religie is dan is deze plaats Mekka of het Vaticaan.' De Mexicaan is zichtbaar geïmponeerd en ontroerd door het bezoeken van het huis van zijn idool. Claire Denis wordt het een beetje te veel en zij moet even naar buiten om een luchtje te scheppen. Haneke neemt foto's en is teleurgesteld dat Bergman zijn film The Pianist slechts vier sterren gaf. Ook zijn er elders gefilmde interviews met Woody Allen en Martin Scorsese, beiden grote Bergman bewonderaars. Voor Allen is Bergman zelfs de allerbeste. Vooral door zijn behandeling van de grote thema's als dood, liefde, vervreemding en zijn knellende twijfels over het geloof. En zijn moed ervaringen uit zijn eigen leven, zonder zichzelf te sparen in zijn films te verwerken. Dissonant onder de Bergman pelgrims is Lars von Trier, die vele malen heeft geprobeerd de Zweedse maestro te ontmoeten, maar tevergeefs. Hij heeft een haat-liefde verhouding met Bergman.




MISTER X, Tessa Louise Salome , Frankrijk.

Ook een portret van een bijzondere filmmaker is Mr X over de Franse eigenzinnige filmmaker Leos Carax(foto,1960). Een uniek en uitzonderlijk talent, die in de jaren 80 opviel met inventieve films als Boy Meets Girl en Mauvais Sang. Gevolgd door zijn ambitieuze film Les Amant du Pont Neuf in 1991, die door allerlei productionele moeilijkheden ver over zijn budget heenging. De film werd vernietigend ontvangen door de meeste critici. Hierdoor werd Carax reputatie behoorlijk beschadigd, geen financier wilde meer met hem spreken. Acht jaar later maakte Carax pas weer een film Pola X met Guillaume Depardieu. Het bijzondere van Carax is dat hij bespiegelingen uit het leven van nu, afwisselt met de magie van de geboorte van de cinema. Georges Melies(1861) de filmmagiër wordt zijn artistieke vader genoemd. In 2012 maakte Carax zijn comeback met het duizelingwekkende, filmisch briljante Holy Motors. Uiteraard met zijn alter ego Denis Lavant, die in zijn meeste films te zien is en in MR X ook uitgebreid aan het woord komt. Mijn favoriete Leos Carax scenes zijn uit Mauvais Sang: een mysterieuze sprint over straat van Denis Lavant op muziek van David Bowie( Modern love) en mooie ex-vriendin Juliette Binoche liefdevol gefilmd in extreme close-up. Tenslotte een magistrale choreografie van accordeonspelers in een kerk in Holy Motors.

NATAN/ Paul Duane en David Cairns, Ierland. 

Over Bernard Natan, een Roemeense jood die lange tijd allerlei invloedrijke banen had in de filmwereld van na de eerste wereldoorlog en op een gegeven moment mede eigenaar was van filmconcern Pathe : Pathe - Natan. Hij werd beschuldigd van het maken van enkele porno films, waarschijnlijk om hem zwart te maken. Uiteindelijk kwam Natan om in Auschwitz en is zijn naam daarna nooit meer gerehabiliteerd. Tot deze documentaire uitkwam. Mooi detail toen Natan hoorde dat de grote Melies ( opnieuw) de laatste jaren van zijn leven in armoede leefde, stuurde hij hem elke maand wat geld. 

 

CONCRETE NIGHT / Pirjo Honkasalo(foto), Finland.

Is een speelfilm van de topdocumentaire maker van o.a. het sublieme Three Rooms of Melancholia en Atman. CONCRETE NIGHT naar een roman van Pirko Saisio, schetst het leven in een grauwe flatwijk ergens in Helsinki. In deze urbane jungle groeit Simo, een sensitieve puber op in een troosteloze omgeving. Zijn moeder is aan de alcohol en zijn broer gaat de volgende dag naar de gevangenis. De avond ervoor gaat Simo wat drinken met hem. Zijn cynische broer vertelt hem dat leven in hoop de grootste leugen is. In een Apocalyptisch getint betoog vertelt hij dat schorpioenen de mensheid gaan overleven. Deze dieren zullen de laatste restanten van de mens opvreten. Simo wordt door dit inktzwarte verhaal beïnvloed, met grote gevolgen van dien. Honkasalo filmt in intense, magnifiek uitgelichte close-up 's. De zwart wit contrasten maken het geheel nog beklemmender. Zij schetst een Kafkaiaanse verdoemde wereld. Vanaf het begin kun je voelen dat haar sympathie bij Simo ligt. Dit is te zien in de manier waarop zij hem aandachtig in beeld brengt. Hij is bijna in elke scene van de film aanwezig. Met IDA is CONCRETE NIGHT de beste en meest intense film van mijn reeks op dit festival. 

CONCRETE NIGHT is een verontrustende, maar ook uitstekend gemaakte film. Vele films in het I.F.F.R. zijn verontrustend. In de Filmkrant van februari houdt Jos van der Burg juist een pleidooi voor films die niet hel en verdoemenis preken, maar onze verbeelding en originele ideeën stimuleren. Hij eindigt het inspirerende artikel met de woorden: (...) zonder verbeeldingskracht, dromen en gedurfde vergezichten leefden we nu nog in grotten." Waarvan akte. 

Jaap Mees