Verslagen / Groot retrospectief Woody Allen in filminstituut Eye

* Manhattan

Er is geen één andere filmmaker als Woody Allen, die bijna elk jaar een nieuwe film maakt. Vaak is de veelzijdige komiek en cineast uitgeteld verklaard, maar telkens weet hij zich weer te vernieuwen en zijn grote schare trouwe fans te verassen. ‘De komedies van Woody Allen’ heet het zomer-retrospectief in filminstituut Eye in Amsterdam.

Woody Allen de bij zijn leven al legendarische filmmaker en klassieke komiek wordt in december 80. Het is niet voor te stellen om een jaar zonder een film van de zelfverklaarde geniale ‘schlemiel’ door te brengen. Woody Allen is niet meer weg te denken uit de hedendaagse cinema. Als je denkt aan zijn films komen er diverse scènes boven. De scène met de weggelopen kreeften in de keuken met Allen en Diane Keaton.( Annie Hall) Woody rennend door New York om zijn vriendin de liefde te verklaren voor zij het vliegtuig neemt.( Manhattan). Een man die verliefd wordt op een schaap. (Everything you wanted to know about sex) Een man als een menselijke kameleon, die zich overal aan zijn omgeving aanpast en zichzelf totaal kwijtraakt.(Zelig). Michael Caine, die als een blok valt voor Lee (Barbara Hersey), het zusje van Hannah (Mia Farrow) in Hannah and her Sisters. Woody spelend op zijn klarinet alsof zijn leven ervan afhangt in de documentaire Wild Man Blues.

Woody Allen

Spermazaadje

Woody Allen wordt op 1 december 1935 geboren in New York. Na een tijdje standup comedian te zijn geweest en hij grappen schrijft voor andere komieken begint hij met screwball comedies. Zoals Take the Money and Run, Love and Death ,Bananas en Everything you always wanted to know about Sex ( ..but were afraid to ask). In deze laatste geestige en absurde film zien we Woody als levensgrote spermacel en vertelt een patiënt aan zijn psychiater dat hij verliefd is geworden op een schaap.

Auteur

Woody Allen is een echte auteur, in de Europese zin van het woord. Een regisseur die zijn eigen scenario’s schrijft of als co-scenarist optreedt en een direct herkenbare signatuur heeft. In interviews doet hij wat laatdunkend over zijn eigen films. Ze halen het niet bij Fellini, Antonioni of Bergman vindt hij, maar gelukkig bewijst het retrospectief in Eye het tegendeel.  De favoriete thema’s van Woody Allen zijn relatie perikelen, angst voor de dood, psychoanalyse, alles wat met Joods zijn heeft te maken, New York, kunst en literatuur. Nooit op een zwaarwichtige manier maar altijd vol zelfspot, humor en sterke one-liners. Zoals: ‘the last time I was inside a woman was in the Statue of Liberty’. Of  ‘I don’t like clubs, that would have me as a member’.

 Hij heeft al zo’n vijftig films gemaakt, meestal snedige relatie komedies als Annie Hall, Manhattan en Vicky Christina Barcelona. Maar ook heeft hij soms geprobeerd Bergmanesque psycho-drama’s te maken als Interiors, Another Woman en Husbands and Wives. Deze films kwamen niet helemaal uit de verf, omdat ze de lichte touch missen van zijn andere werk, of de broodnodig humor.

Drie vrouwen

Drie vrouwen spelen een belangrijke rol in zijn leven. Diane Keaton, de jongensachtige, neurotische en aantrekkelijke vrouw die in acht van zijn films speelt, waaronder de klassiekers Annie Hall en Manhattan. Mia Farrow zijn knappe ex-vrouw en muze met haar verfijnde porseleinen gezicht, die lange tijd met Allen samenleefde en in niet minder dan 13 van zijn films speelde. Hannah and her Sisters, Zelig en The Purple Rose of Cairo zijn enkele titels. En tenslotte zijn laatste vrouw, de geadopteerde dochter van Mia Farrow, de Zuid-Koreaanse Soon Yi Previn. Sinds 1997 is zij getrouwd met Woody Allen.

De meeste van de vijftig films van Allen heb ik gezien. Op een handvol na. Er waren mindere bij zoals Bullets over Broadway, Mighty Aphrodite en Deconstructing Harry. Maar ook sterke films als Crimes and Misdemeanors met een uitstekende Martin Landau, Sweet and Lowdown met een prima Sean Penn als  jazz musicus, geïnspireerd op Django Reinhardt.

 Manhattan met Woody & Mariel Hemmingway

Top 5 Woody Allen:

5. Midnight in Paris (2011) Een scenarioschrijver ( Owen Wilson) met een writers block  gaat op vakantie naar Parijs. Tijdens een nachtelijke wandeling en een Deus ex machina truc komt de schrijver in de artistieke scene uit de jaren 20 terecht. Hij ontmoet er veel van zijn favoriete kunstenaars als Hemmingway, Fitzgerald, Picasso en Gertrude Stein.

4. Blue Jasmin(2013) De chique Jasmine komt totaal berooid bij haar bohemien zusje in San Fancisco aan. Zij is haar mondaine leven in New York kwijt, inclusief een rijke zakenman en al haar geld. Jasmine wordt fantastisch vertolkt door Cate Blanchett (Oscar beste actrice) als aandoenlijke en egocentrische neuroot.

3.   Manhatten( 1979) Isaac is gescheiden van zijn ex-vrouw Jill, gespeeld door een grimmige Meryl Streep. Hij begint tegen het mooie in zwart wit tinten gefotografeerde New York een relatie met een gevoelige 17 jarige studente.( Mariel Hemmingway). Op muziek van Gershwin.

2. Annie Hall (1977) Over de up’s en downs van twee New Yorkse neurotische intellectuelen. Alvy is een Joodse komiek geobsedeerd met de dood. Zijn geliefde Annie is een hippe, leuk gestoorde en aantrekkelijke fotografe. Zij hebben verwoede discussies over kunst, New York, seks, boeken, antisemitisme en andere levensvragen.

1. Hannah and her Sisters.(1992) Over drie zusters, geïnspireerd door Fanny and Alexander van Ingmar Bergman en misschien wel Allen’s beste film. Michael Caine speelt de rol van zijn leven als vijftiger die getrouwd is met Hannah (Mia Farrow). Hij heeft echter een oogje op haar zus Lee  (Barbara Hershey). De oudste zus Hilly (Diane Wiest) dates met Woody Allen himself. In een Tsjechoviaanse sfeer met scherpe, humoristische dialogen en prachtig spel van Caine, Allen en Hershey met name.

 Irrational Man is de nieuwste film, deze gaat op 20 augustus in première. De komedies van Allen draaien van 8 juli – 9 september in filmpaleis Eye. Hopelijk blijft Woody Allen nog lang films maken.

Jaap Mees