Recensies / Salt of the Earth van Wenders over fotograaf Salgado
India
In de serie Film Van De Week vandaag de documentaire Salt of the Earth. Een fotograaf is een mooi onderwerp voor een documentaire. Visueel interessant. En zeker een over de meester fotograaf Sebastião Salgado (Brazilie, 1944). Bekend van zijn fenomenaal uitgelichte zwart-wit foto’s meestal van inheemse volkeren, sociale misstanden en wonderbaarlijke natuurbeelden.
Salgado’s zoon Juliano Salgado is co-regisseur, samen met Wim Wenders bekend van documentaires als Buena Vista Social Club, Pina (Bausch). En speelfilms als Paris Texas en Der Himmel über Berlin, om zijn bekendste films te noemen. De film opent met een panoramashot van een grote vallei in Brazilië. Op de voorgrond zien we een man rustig uitkijken en foto’s maken, die man is uiteraard Salgado. Het shot is gemaakt in de stijl van deze magiër met de camera.
Wenders en Salgado
Magnum
De film is ongeëvenaard mooi gefotografeerd, wat betreft compositie, belichting en ragfijn beeld. Het doet denken aan een andere fotograaf, een van de grootste ooit, Henri Cartier Bresson. Net als Salgado was hij lid van de elite van de fotografen: the Magnum Photographers. Andere bekende uit deze super league van fotografen zijn Robert Capa en Eve Arnold.
De film voert ons mee naar Serra Pelada in Brazilië. We zien honderden ellenlange houten trapjes, waar gouddelvers tegen op klimmen. We horen Salgado vertellen, dat die zelf ook deze trappen opklimt om foto’s te nemen. Met gevaar voor eigen leven, want als je van zo’n trap valt ben je morsdood.
Verder gaat het naar de ‘Other Americas’, o.a in Peru en Bolivia. We zien foto’s van de Sahel, schitterend belichte foto’s van honger dood en ellende. Een getuigenis meer, want Salgado is erg betrokken bij de mensen die hij in beeld brengt. Na enkele jaren de hongersnood in de Zuid-Amerika, India en Afrika te hebben vastgelegd, kan hij het niet meer opbrengen. Zijn laatste fotoboek over sociale nood is Exodus over vluchtelingen in Rwanda. Salgado heeft lang genoeg als een getuigen, een soort protest zanger van het beeld geopereerd.
Brazilie goudmijnen
Vreselijke beesten
Na veel wereldleed te hebben gefotografeerd, richt hij zich voortaan op de schepping van de natuur in zijn oervorm. Hij is zwaar teleurgesteld over het leed wat het ene volk het andere aandoet. “Wij verdienen niet te leven, mensen kunnen vreselijke beesten zijn”, vindt hij. Hij reist de hele wereld af om de wonderen der natuur in zijn meest zuivere vorm vast te leggen. Dit project heet Genesis. Hij trekt acht jaar uit om zijn Opus Magnus, te realiseren. Volgens Salgado ziet 46% van onze planeet er nog steeds uit zoals in de tijd van Genesis. In 2013 publiceert uitgever Taschen het eerste deel.
Olievelden Irak
Franse César
Salt of the Earth is een mooie balans van adembenemende beelden, relevante achtergrond informatie en eveneens een ode aan een van de beste fotografen. Niet alleen technisch briljant, maar ook met een grote betrokkenheid en hart voor de mensen die voor zijn lens komen. Sebastião Salgado zegt ergens dat ‘mensen het zout van de aarde’ zijn. Vandaar de titel. De documentaire wint in 2014 de Franse César voor Beste Documentaire. En was dit jaar genomineerd voor een Oscar.
Jaap Mees