Recensies / A Story of Children and Film van Mark Cousins

Na zijn ruim vijftien uur durende megaproject THE STORY OF FILM (2011), dat zo'n beetje de complete filmgeschiedenis beslaat, voert de Noord-Ierse filmmaker, -criticus en gedreven cinefiel Mark Cousins ons nu door zijn filmessay A STORY OF CHILDREN AND FILM. Cousins was ooit artistiek directeur van het Edinburgh International Film Festival en voor de BBC maakte hij het filmprogramma Scene by Scene. Hierin interviewde hij filmmakers als David Lynch, Martin Scorsese en Roman Polanski.

A STORY OF CHILDREN AND FILM kan gezien worden als een aanvulling op THE STORY OF FILM, maar staat ook op zichzelf. Als uitgangspunt voor A STORY OF CHILDREN maakte Cousins een korte film over zijn jonge neefje Ben en zijn iets oudere nichtje Laura. Zij spelen met een zelfgemaakte knikkerachtbaan. Soms zijn ze verlegen, dan weer verveeld of klieren ze. Cousins zoekt fragmenten bij die wisselende emoties in de filmgeschiedenis. Zoals het verlegen jongetje met zijn kleine valk in KES (1969) van Ken Loach, het geïsoleerde meisje in AN ANGEL AT MY TABLE (1990) van Jane Campion of een jongen die met een groot stuk glas zeult om een raam te zetten, uit de film WILLOW AND WIND (1999) van Mohammed Ali Talebi uit Iran.

Op geheel eigen wijze en met muzikale, Ierse tongval spreekt Cousins de voice over in. Hierover heeft hij een duidelijke mening: commentaar is voor dit essay wat dans is voor een musical. Talloze fragmenten van films met kinderen in de hoofdrol worden door hem soepel aan elkaar gepraat. Ook legt hij moeiteloos verbanden tussen films uit diverse culturen. Zijn liefde voor kinderen toonde hij ook met zijn eerdere project Scottish Kids are Making Movies. Hier liet hij minder bedeelde kinderen leren om films te maken.

Het thema verveling, uitgebeeld door zijn neefje en nichtje, wordt door Cousins geïllustreerd met scènes uit onder meer THE 400 BLOWS (1959) van Francois Truffaut, over een jonge rebel met ouders die weinig naar hem omkijken. DER GASMAN (1941) van Lynne Ramsay gaat over een kind wat toekijkt hoe zijn vader zich scheert en een afgezonderd ventje in MY CHILDHOOD van Bill Douglas. Lastige kinderen zijn te zien in FORBIDDEN GAMES van Rene Clement en rebellerende kinderen in de anarchistische film ZERO DE CONDUIT van Jean Vigo de maker van L'ATALANTE.

De fragmenten in A STORY OF CHILDREN AND FILM komen uit alle windstreken, van Tsjecho-Slowakije tot Zuid Korea. Het is niet louter arthouse wat de klok slaat, ook laat Cousins films zien uit grote studio's. E.T. (1982) van Spielberg bijvoorbeeld, en GREAT EXPECTATIONS (1946) van David Lean. Mark Cousins passie voor film werkt aanstekelijk. Hij praat niet alleen de filmscènes op een erudiete manier aan elkaar. Hij is te vergelijken met een componist die van allerlei bestaande muziekstukken een nieuwe symfonie maakt.

Jaap Mees