Raul Ruiz
Enige tijd geleden overleed de fantasierijke en magisch realistische Chileense filmmaker Raúl Ruiz.( 1941-2011) Vier uitspraken die typerend zijn voor Ruiz:“ Film is wat jij ervan maakt, iedere kijker maakt zijn eigen verborgen, onderbewuste film, die over het origineel heen komt te liggen en het uiteindelijk verdringt. “(Volkskrant)“Mijn films zijn ruïnes waarin je als ware romanticus kunt rondwandelen en het gevoel koestert dat je er ook in zou kunnen verdwalen.” (Cinema.nl)“Mijn films gaan over sublieme zaken die onvermijdelijk doodgewoon worden en gewonen dingen die plotseling op vreemde wijze subliem worden.” (Filmkrant) En: “Ik geloof in de verscheidenheid van culturele identiteiten, je hebt er vele nodig als je jezelf wilt worden.” (catalogus I.F.F.R. 2004)Raúl Ruiz is geboren in Chili, maar hij woonde sinds 1973 in Parijs als balling, na de staatsgreep van generaal Pinochet. Tot zijn bekendste films horen Three Lives and Only One Death, Klimt, Le Temps Retrouvé (naar Proust) , zijn pas in de bioscoop uitgebrachte kostuumepos Misterios de Lisboa. Al gedraaid maar nog niet uit is La Noche d’ Enfrente.
Hij was een buitengewoon productieve artiest met meer dan honderd films op zijn naam, talrijke toneelstukken, ook was hij een begenadigd filmdocent. Hij schreef het veel geciteerde boek ‘Poetique du Cinéma’.Raúl Ruiz maakte in 1981 ook een film in Nederland: Het Dak van de Walvis, met Willeke van Ammelrooy in de hoofdrol en een grappige rol van acteur/regisseur Herbert Curiël als Indiaan. De film gaat over een antropoloog, die de taal probeert te leren van een obscure Indianenstam uit Patagonië. Het was niet zijn enige bezoek aan Nederland, in het Internationale Film Festival in Rotterdam was hij sinds het begin een graag geziene gast, veel van zijn films werden hier vertoond. In 2004 was hij hier Filmmaker in Focus.
Ruiz films spelen zich altijd af in het rijk van de fantasie, vol parallelle levens, dromen en herinneringen. Tot zijn leermeesters rekent hij Bunûel, Max Ophüls en Godard. Zelden of nooit zijn het geijkte formule films met een consistent verhaal. Raúl Ruiz flirtte in zijn films met het surrealistische, het absurde en al zijn werk is doordrenkt met magie. Dat blijkt ook uit een van zijn beste films Three Lives and Only One Death. De hoofdpersoon vertolkt door de grandioze acteur Marcello Mastroianni droomt van meerdere parallelle levens. De film is een kunstige variant op het syndroom van de ‘Multi-personality disorder’.
Eén van de mooiste films van Ruiz die ik zag was Le temps Retrouvé, met de charismatische acteur John Malkovich. Losjes gebaseerd op de klassieker ‘La Recherche du Temps Perdu’ van Marcel Proust. Een filmisch vloeiend spel van herinneringen, dromen en werkelijkheid. Niets is helemaal wat het lijkt. Een Engelse criticus schreef over Time Regained: “ Time Regained succeeds in turning Proust’s madeleine into a kind of fatal epidemic.”
Raúl Ruiz was een uiterst gepassioneerde, eigenzinnige (film)kunstenaar, die zich niet liet beïnvloeden door trends of gangbare opvattingen, maar zijn eigen weg ging. Hij was een unieke filmmaker ‘larger than life’ en erg kleurrijk. Chapeau voor Maestro Raúl Ruiz!