De schrijvende filmkritiek heeft het moeilijk vooral door de bezuinigingen, die met name de kunstredacties treffen, en door de concurrentie op Internet, waar filmliefhebbers goede informatie gratis kunnen vinden. Na vijftien jaar filmrecensies en andere filmartikelen in Londen te hebben gelezen, valt het me op dat het niveau in Nederland echt niet veel onderdoet voor dat in Engeland.
Geoff Andrew
De Engelse toonaangevende filmcritici zijn Geoff Andrew (Time Out), Philip French (The Observer), Nick James (Sight & Sound) en Derek Malcolm (voorheen The Guardian, nu Evening Standard). Van deze vier is Geoff Andrew mijn favoriet, om zijn toegankelijke, mooie schrijfstijl en zijn subtiele benadering van film. Ook schreef hij boeiende boeken als The Film Handbook, een boek over de trilogie van Kieslowski en Stranger Than Paradise over American Maverick filmmakers van Jarmusch tot Todd Haynes (I’m not There, de Bob Dylan film).
* Karin Wolfs * Dana Linssen
In Nederland zijn er ook vele goede en kundige filmjournalisten, zoals Dana Linssen (Filmkrant, NRC Handelsblad), Karin Wolfs ( Filmkrant, Filmjaarboek),Ronald Rovers (Filmkrant), Bor Beekman (De Volkskrant), Andre Waardenburg (NRC, voorheen Skrien), Jos van der Burg (Het Parool, Filmkrant) en Jann Ruyters (Trouw). Wat deze filmjournalisten overeenkomstig hebben zijn intelligentie, een goede schrijfstijl, filmkennis en het belangrijkste, een grote passie voor film. Ook was er enige tijd geleden een jonge zeer talentvolle journalist, die bij Filmkrant stage liep, Asher Boersma. Hij schreef mooie, oorspronkelijke en filosofische stukken. Hopelijk duikt hij snel weer ergens op. Een paar jaar geleden volgde ik een workshop-serie over de auteurscinema, gegeven door filmmaker Jos Stelling tijdens het Nederlandse Filmfestival in Utrecht en Asher was daar ook bij. Toen al viel het me op hoe scherp en schrander hij was.
Een filmrecensie is een opiniërend stuk waar in een paar zinnen wordt verteld waar de film over gaat zonder de clou weg te geven. Vervolgens komen vragen aan bod als: welk genre, welke stroming, wat heeft deze regisseur eerder gemaakt, welke stijl van filmen, de manier van acteren, het gebruik van muziek, etc. In een goede recensie wordt ook duidelijk of de criticus het een goede of slechte film vindt, dit moet met duidelijke argumenten worden onderbouwd. Niet alleen door een waardering te geven met sterretjes.
Sommigen zien de filmcriticus als een noodzakelijk kwaad, maar het zijn vooral deze filmjournalisten, die de filmliefhebber voorzien van de onontbeerlijke achtergrondinformatie, en zo hun liefde voor film blijven voeden. Hierin is vooral een belangrijke taak weggelegd voor filmbladen als de Filmkrant, en de wekelijkse filmpagina’s in de krant. Ook filmsites als Cinema.nl, FilmTotaal en MovieSense.nl bieden een schat aan gevarieerde filminformatie. Laatst deed ik wat research voor een artikel in de bibliotheek van het Filmmuseum. Daar kwam ik het Belgische kwaliteitsblad Filmmagie tegen en las onder andere een uitstekend artikel van zeven(!) pagina’s over de kort geleden overleden filmgigant Eric Rohmer. Een knappe analyse, goed geschreven en met veel diepgang. Dat zie je niet veel meer. De beroemde Amerikaanse filmjournaliste Pauline Kael zei ooit: “In the arts the critic is the only independent source of information, the rest is advertising.”
Jaap Mees