Actueel / IFFR 2019 Blog 2: Magnifieke film over Vincent van Gogh, hoogtepunt IFFR tot nu toe

In dit tweede blog van het International Film Festival Rotterdam weer drie films. AT ETERNITY’S GATE, met een fenomenale Willem Dafoe in de titelrol (Oscar nominatie). Een op een IPhone gedraaide film over de Camino, een bijna zeventig daagse wandeltocht naar Santiago de Compostella. En IN MY ROOM, een typische unieke film die je alleen in het IFFR kunt zien, over een man die als enige achterblijft op de wereld.

Inlevingsvermogen

De beeldend kunstenaar Julian Schnabel (1951) slaagt erin om de kijker in het hoofd, hart en ziel van Vincent van Gogh te verplaatsen. Dat komt vooral door het intense en sublieme inlevingsvermogen van acteur Willem Dafoe. En het uitstekende diepgravende scenario. Dafoe is weliswaar een flink stuk ouder dan van Gogh die overleed op 37 jarige leeftijd, maar dat doet er niet toe. Zijn blauwe intense oogopslag en zijn getekende gezicht zijn precies goed. Op het reusachtige scherm van Pathé 1 komt dat nog sterker uit.

Tot nu toe vond ik Van Gogh van de Fransman Maurice Pialat de beste film over deze altijd op de rand levende schilder. Daar speelt Jacques Dutronc de kunstenaar op een tegelijkertijd terloopse en intense wijze. Je krijgt de indruk dat Pialat dichtbij de echte Van Gogh komt in deze film. Datzelfde geldt voor Schnabel , die eerder al een film over de kunstenaar Basquiat heeft gemaakt. We zien van Gogh schilderen in de natuur bij Arles, zijn ontmoetingen met Paul Gauguin en zijn geliefde broer Theo,(een gevoelige en ingetogen rol van Rupert Friend), steun en toeverlaat. En zo zitten er nog talrijke prachtige, maar ook trieste scénes in deze film, als Van Gogh bijvoorbeeld duidelijk genietend  zich laat vallen in een korenveld en aarde op zijn gezicht strooit.

Eeuwigheid

In een zeer ontroerende scéne spreekt de kunstenaar met een priester in een inrichting, waar hij verblijft. Zijn vader was dominee en de kunstenaar toont zich goed onderlegt op religieus terrein. Van Gogh vertelt aan de priester dat Jezus ook pas na zijn dood erkenning kreeg. De titel van deze zeer indrukwekkende film verwijst hier ook naar. Twee maanden voordat hij stierf  maakte Vincent van Gogh een schilderij Op de Drempel van de Eeuwigheid.

Het is vreselijk te beseffen hoe weinig Van Gogh’s  grote talent en toewijding werd erkend in zijn tijd. Maar hij vermoedde wel dat generaties na hem dat wél zouden doen.

Camino

Martin de Vries(1956), editor van het televisie programma Van Kooten en de Bie onder andere, loopt  zo’n zeventig dagen lang de Camino naar Santiago de Compostella. Hij filmt zichzelf en zijn indrukken met zijn IPhone: Camino, een feature-length Selfie. Een gefilmd dagboek in vogelvlucht. In het begin klaagt hij over een ingescheurde voetnagel en ander ongemak. Hij maakt deze tocht ongetraind, maar wordt gaandeweg steeds sterker, met hulp van een magische crème  van een mede pelgrim. Pas op ongeveer driekwart van de tocht geeft De Vries meer inzicht in het waarom van dit initiatief. Dan zit je op het puntje van jouw stoel. Ik zit er vergeefs op te wachten dat hij over religie of op zijn minst spiritualiteit begint te praten, want dat verwacht je op zo’n bedevaart. Maar daar heeft deze vermakelijke en onderhoudende filmmaker/pelgrim kennelijk geen boodschap aan. Of vindt hij dat te intiem en persoonlijk om de camera toe te vertrouwen?

IN MY ROOM (foto) is een film  van de Duitse regisseur en scenarist Ulrich Köhler(1969). In 2011 won zijn film Sleeping Sickness (slaapstoornissen) de Zilveren Beer in Berlijn. Nu komt hij met een hoogst origineel idee voor een rolprent.  Armin, een man van in de veertig,  gaat het niet voor de wind in zijn werk en in de liefde. Hij gaat op bezoek bij zijn grootmoeder die op sterven ligt. Armin komt wat stuurs over ,maar laat een onverwachts tedere en liefdevolle kant van zichzelf zien bij zijn zieke oma.

Als zij sterft is dat een wendingspunt in de film. In zijn auto ziet hij omgevallen motorfietsen op de snelweg liggen.  De wereld is helemaal verlaten. Er is geen mens meer te zien, behalve hijzelf. Er zijn nog wel dieren, zoals een beknelde geit die hij onderweg bevrijdt en meeneemt. Later ziet hij bij een verlaten boerderij een paard, dat hij gaat berijden. Op een nacht komt er plotseling een auto aanrijden. Er zit een verdwaalde vrouw in. Beiden zijn verbaasd elkaar te zien, geleidelijk ontstaat er een romance tussen hen. Als een soort moderne Adam en Eva leven zij in de wereld van nu.

In My Room is een film die je alleen in het IFFR kan zien, net als High Life van Claire Denis heel eigen en met niets anders te vergelijken. Zowel de man Armin (Hans Löw) als de vrouw  gespeeld door de Italiaanse Elena Radonicich zijn uiterst geloofwaardig. De logistiek van deze film moet een enorme klus geweest zijn. Krijg het maar eens voor elkaar een wereld met slechts twee mensen in beeld te brengen in deze high-tech maatschappij.

 -Jaap Mees-