Actueel / IDFA 2015: Imposante film Pieter van Huystee over Jeroen Bosch en realistische A Syrian Love Story.
Op de laatste dag van het 28e International Documentary Festival Amsterdam zag ik de debuutfilm ‘Jheronimus Bosch, Touced by the devil’ van regisseur en vermaard producent Pieter van Huystee. Een documentaire met veel aandacht en oog voor detail gemaakt. Meer dan vijf jaar volgde filmmaker Sean Mc Allister de familie die hij portretteert in het indringende ‘A Syrian Love Story’.
Vanaf 13 februari 2016 organiseert het Noord-Brabantse museum in Den Bosch een grote overzichtstentoonstelling over Jeroen Bosch. Het is dan de 500e sterfdag van de beroemde schilder die Jheronimus Bosch genoemd wordt in de film. Ook in Boymans van Beuningen is momenteel tot en met 17 januari 2016 een expositie aan de gang over de schilder, die in Spanje El Bosco wordt genoemd en slechts 25 werken maakte. Voor de expositie in Den Bosch volgt van Huystee op nauwgezette wijze de werkwijze van een team Nederlandse kunsthistorici. De vermaarde producent, die bekend is door zijn samenwerking met toonaangevende filmmakers als Johan van der Keuken, Heddy Honigmann en Ramon Gieling maakt hiermee zijn regiedebuut. Met de hulp van maar liefst zes directors of photography maakt van Huystee een zorgvuldig en fraai gedraaide documentaire, waarin de camera vaak het schilderij induikt. Zo komen de vele minutieuze details van de oude meester op subtiele en unieke wijze tot leven. Uniek omdat alleen de filmcamera dit kan bereiken. De kunsthistorici onderhandelen onder meer met de directie en conservatoren van het Prado in Madrid, het Palazzo Ducale Venetië en het Noord-Brabantse museum in Den Bosch. De film geeft een goed inzicht in het politieke onderhandelingsspel van aantrekken en afstoten in de museumwereld. Alle diplomatieke trucs worden uit de kast gehaald om de enorm gewilde schilderijen van Jeroen Bosch naar Nederland te halen. De documentaire heeft een mooi rustig ritme, het speciaal gemaakte sound design van Mark Glynne past de film als een handschoen. Wat bij blijft is de enorme toewijding waarmee alle personages in de film van conservator, museummedewerkers, kunsthistorici tot aan de restaurateurs hun vak uitoefenen. Dat geldt ook voor deze imposante film van Pieter van Huystee.
* Pieter van Huystee
A Syrian Love Story
In A Syrian Love Story volgt de Britse documentarist Sean McAllister meer dan 5 jaar een gezin in Syrië met jonge kinderen. McAllister ontmoet Amer, een Syrische revolutionair, in een bar in Damascus. Zijn politiek actieve vrouw Raghda leerde hij in de gevangenis kennen. Hij is vrij , maar zij is weer gevangen gezet, omdat zij zich openlijk verzette tegen het regime van Assad. Na een tijd komt zij weer vrij en Mc Allister, die kind aan huis in bij het gezin, is getuige van de emotionele rollercoaster waarin het gezin belandt. Van vreugde weer thuis te zijn, tot diepe depressie als haar gevangenis verleden haar begint op te breken. Zij is vervreemd van haar man, hij kan zich niet goed verplaatsen in haar getraumatiseerde verleden. Hij herkent zijn vrouw niet meer terug en het huwelijk staat op barsten. Mc Allister filmt de familie erg dicht op de huid. Soms te dicht. Als de vrouw zichtbaar verdriet heeft blijft hij maar close, terwijl wat afstand dan meer van respect zou getuigen. Ook in zijn vraagstelling is Mc Allister vaak voorspelbaar en vraagt hij naar de bekende weg. Wat knullig soms, maar ook heeft zijn methode een zeker ontwapenend effect.
A Syrian Love Story, een cynische titel, laat zien hoe vernietigend en uitzichtloos de toestand in Syrië is onder Bashar al-Assad. Er zijn sinds de ‘Arabische Lente’ begon in 2011, al meer dan 220 .000 doden gevallen. De vernietiging van het gezin van Amer en Raghda staat symbool voor de destructieve kracht van deze burgeroorlog. En eigenlijk alle oorlogen, waarin het laagste van het laagste in de mens bovenkomt.
Jaap Mees