Actueel / Alex van Warmerdam in Eye: films worden schilderijen en schilderijen worden films

Filmmuseum Eye vroeg schilder, filmer, schrijver, acteur, ontwerper Alex van Warmerdam(1952) een tentoonstelling te maken met oud en nieuw werk. L’HISTOIRE KAPUTT heet de expositie, waarin de ogenschijnlijk realistische wereld anders is dan ze lijkt. Van Warmerdam trok een jaar uit voor deze indrukwekkende inkijk in zijn absurde universum.

Bij binnenkomst in de expositie zien we een heel groot wit leeg filmdoek. Opeens komt er een streng uitziende vrouw in strak blauw pak aangelopen vanuit een hoek en kijkt de toeschouwer aan met een blik van wat kom jij hier doen? Dan verdwijnt zij weer. Welkom in de eigenzinnige en surrealistische wereld van Alex van Warmerdam. De naam is goed gekozen, van Warmerdam is degelijk Hollands, zonder flauwekul en de voornaam Alex heeft iets zwierigs. Fellini in de polder.

 * schilderij Alex van Warmerdam

Fellini

Over Fellini gesproken de kunstenaar zag in Eye in dezelfde ruimtes een prachtige Federico Fellini expositie, waar een prachtig kleurrijk storybord van hem in een vitrine lag. Zo kwam van Warmerdam op het idee een zelf omslaand exemplaar te maken, dat verstopt zit in een grote container als kijkdoos. Een briljant idee. Zoals er meer onverwachte, speelse en vakkundig gemaakte curiosa zijn te zien in Eye.

Fantasierijk

Helemaal op het einde van deze fantasierijke expositie ligt een kussen tegen de wand. Daarop wordt een animatie van een mannenkop geprojecteerd die je strak aankijkt en dan gaapt. Van Warmerdiaans ten voeten uit, knap getekend, verrassend en humoristisch. Zoals heel deze expositie. Frappant is dat de levende schilderijen en tekeningen net als de  grote fragmenten uit zijn films op een soort schilderdoek worden geprojecteerd. Films worden schilderijen en schilderijen worden film. Super origineel.

 * De Gaper.

Hitchcock

Als je de scenes uit zijn films als De Noorderlingen, Kleine Teun, Ober, Borgman en Schneider versus Bax nog eens bekijkt valt op hoe mooi strak de beelden zijn gekadreerd. Hoe de droge humor niet alleen in de deadpan dialoog en expressies zitten, maar ook  in de beelden. In Kleine Teun zien we bijvoorbeeld een personage vissen als er plotseling een peloton wielrenners voorbij rijdt.

In een andere film komt er een amateurvliegtuigje laag over het hoofd van een vrouw vliegen en keert steeds terug als een boemerang. Een knipoog naar North by Northwest van Hitchcock. En zo zitten er tal van citaten uit andere films in zijn werk vervlochten. Leuk voer voor cinefielen.

De speciaal voor Eye gemaakte geanimeerde schilderijen, telkens nieuwe schilderingen in een vast kader, zijn ambachtelijk knap, zorgvuldig en goed gemaakt.

Uniek

Alex van Warmerdam wordt in Nederland en ook in het buitenland zo ongeveer doodgeknuffeld. Iets waar hij zich nogal ongemakkelijk over lijkt te voelen. Maar de lof is terecht want hij is en blijft een authentieke, eigenzinnige en zeer veelzijdige kunstenaar. Iedere Alex van Warmerdam fan moet naar de expositie in Eye om deze weerbarstige, unieke creatieveling te zien op zijn top.

Iets dat ook enkele jaren geleden in het filmfestival in Cannes (2013) werd erkend met een selectie van zijn film Borgman voor de hoofd competitie. Mariken van Nieumeghen van Jos Stelling was de laatste Nederlandse film in 1974 die gekozen werd in het prestigieuze Cannes. Filmmuseum Eye voegt er opnieuw een illustere gedenkwaardige expositie aan toe.  

 Jaap Mees

*eigen foto's, behalve de eerste.